رویکرد بانک ملت به بانکداری باز
با توجه به توسعه و رشد سرویس‌های آنلاین و غیرحضوری صنایع مختلف در سال ۱۳۹۹، بانکداری باز و ارائه سرویس‌های بانکی از طریق API به کسب‌وکارها و نهادهای سوم برای پاسخ به حجم بالای نیازهای موجود، امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
راه پرداخت در گزارشی با عنوان نگاهی به اقدامات بانکداری باز هفت بانک کشور در سال ۱۳۹۹ / در ۱۴۰۰ این مسیر را چگونه ادامه خواهند داد؟ به سراغ هفت بانک کشور رفته و از آن‌ها درباره مهم‌ترین اقداماتی که در راستای توسعه و فراگیری بانکداری باز در سال ۱۳۹۹ انجام دادند، پرسیده است. علاوه بر این، از آن‌ها پرسیده شده که در سال ۱۴۰۰ این مسیر را چگونه ادامه خواهند داد و در پایان سال جاری در چه نقطه‌ای از این مسیر حضور خواهند داشت. سید مهدی حسینی عضو هیئت‌مدیره بانک سپه، محمود رشیدی معاون فناوری اطلاعات بانک ملت، مسعود پشم‌چی معاون فناوری‌های نوین مالی و اطلاعاتی بانک پارسیان، نوش‌آفرین مومن واقفی مدیرعامل هلدینگ فناوری بانک تجارت، فرهاد بهمنی عضو هیئت‌مدیره پست بانک ایران، مهرداد حداد مدیر امور فناوری‌های نوین بانک پاسارگاد و سید محمدرضا مصطفوی سرپرست معاونت فناوری اطلاعات بانک قرض‌الحسنه رسالت به این سوال‌ها پاسخ داده‌اند.
متن حاضر بازنشر مطالب ارائه شده توسط محمود رشیدی معاون فناوری اطلاعات
بانک ملت است. متن کامل گزارش را
اینجا بخوانید.
روند سیر و تکامل صنعت بانکداری در ایران نشان می‌دهد بانک‌های سنتی همواره طی سنوات گذشته، محصولات و خدمات مشخصی را تعریف و ارائه کرده‌اند که مشتریان بنا بر محدودیت در گزینه‌های انتخابی و بستر ارائه شده، ناگزیر به مراجعه حضوری به شعب بانک‌ها بودند. این به معنای حکمرانی بانک‌ها در بازار بوده و عملاً بانک‌ها تعیین‌کننده نوع و نحوه ارائه خدمات بانکی بوده‌اند. درحالی‌که با نگاه اجمالی به کارکرد صنعت مذکور مشهود است که به‌مرور و با افزایش تعداد بانک‌ها و برخورداری مشتریان از قدرت انتخاب و بروز شرایط رقابتی در بازار محصولات، بانک‌ها تمرکز خود را بیش‌ازپیش بر نحوه ارائه سرویس‌ها و کانال‌های ارتباطی و خلق ارزش قرار دادند، چرا که سرعت و کیفیت خدمات بر میزان اقبال مشتریان تاثیر مستقیم داشته و هر گونه نقص در چرخه ارائه آن‌ها، مسبب تضعیف شرایط حضور بانک‌ها در بازار و هدررفت زمان به‌منظور جبران نقصان می‌شود.
این در حالی است که طی سال‌های اخیر، خواسته و انتظارات مشتریان فراتر از دریافت سرویس‌های پایه‌ای و ساده مالی از طریق کانال‌های سهل‌الوصول شده و مشتریان انتظار ارائه خدمات متنوع، جدیدتر و پیشرفته‌تر را از بانک‌ها دارند، این تنوع نیاز و درخواست مشتریان آن‌چنان گسترده شده که بانک‌ها به تنهائی قادر به تامین و فراهم‌سازی سریع این درخواست‌ها نیستند. این موضوعات منتج به ظهور بانکداری باز (Open API) در عرصه صنعت بانکداری شده است. کلیه دست‌اندرکاران صنعت بانکداری به این نتیجه رسیده‌اند که بانکداری باز این امکان را برای بانک‌ها فراهم می‌کند تا در قالب تعامل و همکاری با نوآوران و فین‌تک‌ها، خدمات جدید و متنوعی را با سرعت بالا، تولید و در اختیار مشتریان قرار دهند و به‌نوعی تمرکز بر مشتری محوری و نیاز محوری را جایگزین محصول محوری کنند.
بانک ملت هم طبیعتا همگام با این رشد پرشتاب و فزاینده فناوری‌های نوین و ظهور بازیگران جدید مانند فین‌تک‌ها و سرعت عمل بالای برخی رقبا، درصدد است همسو با تحولات روز دنیا در عرصه بانکداری دیجیتال به اهداف زیر دست یابد:
- دوام و ارتقای جایگاه رقابتی خود به‌عنوان بانکی پیشرو در ارائه خدمات نوین
- جذب و نگهداشت و افزایش رضایتمندی مشتریان (بالاخص مشتریان حقوقی)
- امکان جذب حداکثری بازار و منابع مالی قابل‌توجه ناشی از آن (درآمدهای کارمزدی، رسوب منابع و …)
- تبدیل تهدید فین‌تک‌ها به فرصتی برای نوآوری، خدمات ارزش‌افزوده بیشتر و کسب درآمد
با توجه به ظرفیت‌های موجود، مهم‌ترین اقدام از سوی بانک ملت طی سال‌های اخیر برای رسیدن به اهداف مذکور، آغاز طراحی و تولید پروژه بانکداری باز از ابتدای سال ۱۳۹۷ به‌صورت in house بوده که در فاز اول پروژه منتهی به ۲۵/۱۱/۹۷، زیرساخت فنی شامل سه ماژول اصلی زیر طراحی و تولید شد:
- API Manager
- TPP Manager
- اپلیکیشن موبایل احراز هویت
لازم به ذکر است همکاران بخش فنی و کسب‌وکاری با وجود موانع موجود در جهت دسترسی به منابع خارجی، با R&D گسترده از معماری مرجع Google Apigee برای زیرساخت‌های فنی بهره برده و گردش کار ارائه سرویس‌ها از روش PSD2 را نیز به‌عنوان مرجع اصلی فرایندهای کسب‌وکاری این لاین از بانکداری در نظر گرفتند. به این ترتیب همزمان با طراحی و تولید زیرساخت، تولید ۵ سرویس پرکاربرد در شبکه بانکی و بر اساس مدل سرویس‌گرایی آغاز شد.
همچنین با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین موضوعات در این حوزه تامین امنیت سرویس‌هایی است که به‌واسطه شرکای تجاری و فین‌تک‌ها به مشتریان داده می‌شود و از طرفی تاکنون قوانین بالادستی شفافی برای ارائه سرویس به فین‌تک‌ها و اشخاص تجاری ثالث، تدوین و به شبکه بانکی ابلاغ نشده است، لذا مدیران و کارشناسان بانک در حوزه‌های امنیت و ریسک بانک، اقدامات جامعی را در جهت شناسایی مخاطرات پیش رو به عمل آوردند.
مسیری که در سال ۱۳۹۹ برای این کانال از خدمات بانکی طی شده، علاوه بر بررسی‌های امنیتی و توسعه در زیرساخت تولید شده، تولید و آماده‌سازی تعداد ۳۰ سرویس بوده که در دستور کار قرار گرفت و از این میان ۸ سرویس مهم تولید و در محیط عملیاتی در اختیار شرکت فرابوم جهت تست قرار داده شد.
برنامه بانک ملت در سال ۱۴۰۰، توسعه در دو حوزه کسب‌وکاری و فنی و پاسخگویی به نیازهای متنوع مشتریان و همچنین نزدیک‌تر شدن به معماری مرجع است. امید است تولید جمعاً ۱۳۰ API مالی و اطلاعاتی در دو حوزه حساب محور و کارت محور جهت پوشش کامل انواع نیازهای مشتریان نهایی و نیز فین‌تک‌ها، محقق شود.